Serhat Hayri: Değişen Zamanlar

Türkiye’nin tecrü­be­li moda ve celebri­ty fotoğrafçıların­dan Ser­hat Hayri ile fotoğrafçılık ve yayıncılık­ta­ki diji­talleşme ile beraber mesleğin geçirdiği dönüşüm­leri konuş­tuk. 

Background’undan biraz bahseder misin?
1985 Tra­b­zon doğum­luyum. Fotoğrafçılık­la lise yıl­ların­da tanıştım, son­rasın­da eğitim hay­atı­ma Yıldız Teknik Üniver­site­si Fotoğrafçılık bölümünde başladım; son­rasın­da da Mimar Sinan Üniver­site­si Sine­ma TV bölümünde okudum. Yıldız Teknik son­rasın­da Lara Sayılgan’ın yanın­da asis­tan­lığa başladım; bir yan­dan da Mimar Sinan’da eğitim­ime devam ettim. Yak­laşık 3 yıl, Lara Sayılgan’ın yanı sıra Emre Ünal’ı da asiste ettim. Son­rasın­da yavaş yavaş fotoğrafçılığa geçiş yap­tım. 

İyi bir fotoğrafçı olmanın kriter­leri nel­er? 
10–15 yıl önce soruy­or olsay­dınız yüzde yüz çok iyi teknik bil­gi gerek­tirdiği­ni söylerdim. Hala geçerlil­iği­ni koruy­or bu tabii ama eskisi kadar olmazsa olmaz değil. Bunun dışın­da doğru kadraj bil­gisi, ışığı doğru kul­lan­ma ve mod­elle doğru iletişim çok önem­li. Artık diji­tal çağ­da yaşadığımız için, retouch kıs­mı da en az çekim kadar önem­li. 

Moda fotoğrafçısının bakışı daha mı fark­lı? Senin moday­la aran nasıl?
Fotoğrafçılık birçok fark­lı dal içeriy­or ken­di içerisinde. Mesela mimari çeken bir fotoğrafçıy­la, moda çeken birinin dikkat etmesi gereken şeyler bir­birinden tama­men fark­lı. Teknik bil­gi­lerin dışın­da en önem­li kısım mod­elle iyi iletişim ve ürün­lere hakim olmak. Moda sürek­li değişiy­or, bu fotoğrafa da yan­sıy­or haliyle. Ken­di giy­im tarzım için modayı takip ettiği­mi pek söyleye­mem, ama işim için tabii ki takip ediy­o­rum. 

“Meslek olarak düşündüğü zaman, fotoğrafçılık için sadece iyi bir göz yeter­li değil; işin içine model/ sanatçı, müş­teri gibi unsurlar­la beraber sorum­lu­luk da dahil oluy­or.” 

Fotoğrafçılığı seçmek isteyen­lere tavsiyelerin nel­er olur? İyi bir moda fotoğrafçısı olmak için nasıl bir yol izlemelil­er? 
Şu an ne yazık ki biraz fazla kolay­laştı fotoğrafçı olmak. Bir yan­dan yetenek­li genç­lerin ken­di­ni göster­me­si için güzel bir şey bu, ama bir yan­dan da tama­men temel­siz bir şek­ilde ortaya çık­malarını sağlıy­or. Meslek olarak düşündüğünüzde, fotoğrafçılık için sadece iyi bir göz yeter­li değil; işin içine model/sanatçı, müş­teri gibi unsurlar­la beraber sorum­lu­luk da dahil oluy­or. İns­an idare etme kıs­mını zaman­la, tecrübeyle edinebiliy­or­sun. Bunun için sek­töre önce eski usul, asis­tan olarak girmeleri­ni, fotoğrafçı set­lerinde kariy­er­leri için gerek­li tecrübeyi, insan ilişk­i­leri­ni öğren­meleri­ni tavsiye eder­im. Kesin­lik­le modayı ve diğer fotoğrafçıları takip etmeleri de önem­li, çünkü ken­di­ni yenilemediğin sürece vazgeçilmez olma olasılığın yok bu sek­törde. 

Fotoğrafçılık dur­mak­sızın ken­di­ni yenileyen bir sek­tör; mesleğe başladığın yıl­lar­dan bugüne seni en çok çarpan, adapte olman gereken yeni­lik ve değişim­ler nel­er­di?
Sek­töre asis­tan olarak girdiğim dönemde fotoğrafçı sayısı 8–10’u geçmez­di ve eğitimin olmadan asis­tan­lık yap­man veya fotoğrafçı olman çok zor­du. Asis­tan­lık döne­mimde tek bir çekimde 5 fark­lı kam­era kul­lanırdı Lara ve tabii film kul­lanıy­or­duk (2 adet 4,5x6, 1 adet 6x7 for­matı, bir adet polaroid, bir adet de ilk çıkan diji­tal makinel­er­den kul­lanırdı). Bütün kam­er­alara, değer­lere, han­gi filmin han­gi kam­er­adan çık­tığı­na kadar, dikkat edile­cek çok fazla detay vardı. Son­rasın­da filmin yıka­ma aşa­masın­da da başın­da olmamız gerekir­di. Ayrı­ca her fotoğrafçının ekip­manı, maki­ne­si olması gerekiy­or­du. Şu an asis­tan­lık yap­mak, bil­gisa­yar başın­da otu­rup fotoğrafın gelip gelmediği­ni, netliği kon­trol etmek gibi detay­lar­dan oluşuy­or. Beni en çok şaşır­tan şey, mesleğin bu kadar kolay­laşmış olması. Son birkaç yıl­da deklanşöre bas­mak dışın­da fotoğraf hakkın­da hiçbir şey bilmeyen çok fazla insan fotoğrafçılığa başladı; çünkü ekip­manı da, ışık bilen asis­tanı da, iyi retouch/renk yapan biri­ni de ayarlaya­biliy­or­sun kolay­ca. 

Tüm sek­tör­lerin diji­tal olarak dönüştüğü bir dönem­den geçiy­oruz. Sence fotoğrafçılığı nasıl bir değişim bek­liy­or?
Teknolo­ji çok çabuk iler­liy­or. Basılı mecralar her geçen gün aza­lıy­or. Dergiler ya kapanıy­or ya da diji­tale geçiy­or. Muhteme­len birkaç yıl içinde tama­men diji­tal ola­cak hep­si. Fir­maların hep­si de aynı şek­ilde online olarak ürün tanıtım­larını yapıy­or. Daha ne kadar değişe­bilir bu durum bilmiy­o­rum, ama yine de değişe­ceğin­den emi­nim. 

Covid-19 sebe­biyle fotoğrafçılık­ta dünya­da bir ilk yaşandı ve önde gelen moda dergi­leri, Face­Time çekimiyle uza­k­tan moda ve kapak çekim­leri gerçek­leştirdil­er. Türkiye’de de bu ilk­ler arasın­da yer alan moda fotoğrafçıların­dan birisin. Uza­k­tan erişim­le fotoğraf çeki­mi yap­mayı, nor­mal bir moda çekimiyle karşılaştır­manı iste­sek? 
Açıkçası hem iyi, hem kötü yön­leri var bunun. İyi kıs­mı­na gelirsek tama­men mod­el ve fotoğrafçının bire bir iletişimde olması, setlerde­ki kal­a­balık ortam­lara göre daha rahat çalışıl­masını sağlıy­or. Setlerde çok daha fazla insan, çok daha fazla fikir oluy­or ve bu bazen modeli/oyuncuyu gere­biliy­or, özel­lik­le de deney­i­mi yok­sa. Bire­bir çalış­mak o açı­dan rahat. Teknik açı­dan ise tabii ki yeter­siz; ışık den­gesi­ni sağla­mak çok daha zor. Saç­ta, makya­j­da, kıyafette düzelme­si, değişme­si gereken bir şey olduğun­da pro­fesy­onel­lerin yer­ine, bu işi mod­elin ken­disinin yap­ması gerekiy­or ve tabii ki pro­fesy­onel­lerin yap­tığıy­la aynı olmuy­or. 

İşl­erini en çok beğendiğin fotoğrafçılar kim­ler? 
Türkiye’de Emre Ünal kesin­lik­le. Beraber çalışmıştım asis­tan­lık döne­minde; herkesten çok daha fark­lı bir gözü/ yeteneği ve çalış­ma disi­pli­ni vardır. Yurt dışın­dan Steven Klein; eskil­er­den ise Irv­ing Penn ve Peter Lind­bergh. 

“Moda ve celebri­ty çekim­leri yap­mayı çok seviy­o­rum; kariy­er­im bu çekim­ler­le şekil­len­di zat­en. Ama en sevdiğim şeyler­den biri portre çek­mek. İleride bunun­la alakalı bir proje/ ser­gi yap­mayı istiy­o­rum.” 

Çekim yap­mayı hay­al ettiğin bir oyun­cu, der­gi ya da mod­el var mı?
Vogue Paris’e asla hayır diye­mem açıkçası 🙂 Her ne kadar artık yaşlan­mış olsa da Kate Moss’la bir çekim yap­mayı da çok ister­dim. 

Fotoğrafta mükem­meli yakala­mak ne kadar önem­li? Böyle bir şey mümkün mü?
Mükem­mel diye bir kavram yok bence fotoğrafta, ama ona en yakını yakala­mak için doğru ışık, doğru kadraj, doğru an en önem­li unsurlar. 

Sıra­da ne var? 
Moda ve celebri­ty çekim­leri yap­mayı çok seviy­o­rum; kariy­er­im bu çekim­ler­le şekil­len­di zat­en. Ama en sevdiğim şeyler­den biri portre çek­mek. İleride bunun­la alakalı bir proje/sergi yap­mayı istiy­o­rum, ama henüz plan­la­masını yap­madım.