Nejla Güvenç: Sürdürülebilir Modanın İzinde

Türkiye’de “organik moda”nın öncüsü Nejla Güvenç, uzun yıl­lar ülkenin önde gelen markalarının tasarım ekip­lerinde yer aldık­tan son­ra, 2002 yılın­da ken­di kanat­larıy­la uçmaya karar ver­erek markası NEJ’i yarat­tı. Organik kumaşlar kul­la­narak hazır­ladığı kolek­siy­on­ları, sürdürülebilir modaya olan yak­laşımı ve gir­işim­ci kişil­iğiyle ön plana çıkan tasarım­cıyı daha yakın­dan tanı­maya ne der­siniz? 

Moda tasarımı renk, doku ve form­ların hay­al ve teknolo­jiyle bir­leştiği bir alan. Nejla Güvenç de imza attığı tasarım­lar­la hay­atımıza doku­nan, günümüze ve gele­ceğe sesle­nen isim­ler­den. Ekolo­jik hareketin ivme kazandığı zamanımızın ruhu­na uygun olarak tümüyle organik kumaşlar­la hazır­ladığı tasarım­larıy­la öne çıkan Güvenç, bu yanıy­la çağ­daşları arasın­dan sıyrılıy­or. Peki yetenek­li tasarım­cının moda serüveni nasıl başladı? Güvenç, çocuk­luk yıl­ların­da moda tasarımının henüz ne olduğunu bilme­den ve meslek bil­in­ci gelişme­den hay­al­leri­ni çizgiler­le ve res­im­le ifade etm­eye çalıştığını belir­tiy­or. Moda tasarım­cısı olan bir kızın, eğiti­mi­ni bitirdik­ten son­ra­ki tasarım yol­cu­luğu ve markalaş­ma hikayesi üzer­ine bir film ise hay­atını kök­ten değiştiriy­or. O gün­den bu yana sine­manın hay­atın­da bir tutku haline geldiği­ni belirten Güvenç, modayı bir meslek değil, yaşam biçi­mi olarak görüy­or. Dil­ers­eniz tasarım­cının kariy­erinde­ki mihenk taşları­na daha yakın­dan bakalım. 

2002: NEJ MARKASININ DOĞUŞU
Kar­bon salınımı bakımın­dan neredeyse havacılık sek­törüyle eşdeğer olan moda, petrold­en son­ra dünyayı en çok kir­leten ikin­ci endüstri ve iklim değişik­liğinin yüzde 8’inden sorum­lu gös­ter­iliy­or. Kısa süre­li tüke­tim sonu­cu, kişi başı yıl­da 40 kilo kıyafet atıy­oruz. Hal böyle olun­ca, küre­sel su kirlil­iğinin neredeyse % 20’si tek­stil atık­ların­dan oluşuy­or. Atılan kimyasal­lar su kay­naklarının kir­len­me­sine ve bulun­duğu yerin habi­tatının zarar görme­sine yol açıy­or. Yal­nız­ca bir tişört üre­ti­minde 2.720 litre su kul­lanılıy­or ki bu mik­tar nor­mal şart­lar altın­da bir kişinin üç yıl­da içtiği su mik­tarı­na tek­abül ediy­or. 

Tüm bu çarpıcı gerçek­lerin bil­incinde olan Nejla Güvenç de Türkiye’nin önde gelen markalarının tasarım ekibinde yer aldık­tan son­ra ken­di hikayesi­ni yaz­mayı ve hay­al­leri­ni gerçek­leştirmeyi hede­fle­di. “Sürdürülebilir­lik” kavramı moda are­nasın­da henüz bu kadar gün­deme gelme­den “ekolo­jik serüven” olarak çık­tığı yol­cu­luğun­da, organik malzemel­er kul­la­narak şık tasarım­lar sunan markası NEJ’i yarat­tı. Ekolo­jik boyut­ta tok­sik olmayan, tüketi­cilere ve üreti­cilere değer katan çevre dos­tu tasarım­lara imza atan, dünyada­ki kar­bon ayak izi­ni azalt­mayı hede­fleyen Güvenç; organik pamuk üre­ti­minde dünya lid­er­lerinden olan Türkiye’nin doğal kay­naklarını ve sanayi gücünü araştırdı. Güvenç, NEJ markasıy­la ulus­lararası plat­for­m­da Ameri­ka, Fransa, Almanya, İtalya, İsviçre, Portek­iz, İngiltere, İsr­ail, Bahreyn, Kuveyt, Lüb­nan, Riyad ve Mısır’da seçkin nok­ta­lar­da yer aldı. 

KADIN GİRİŞİMCİLERİN YÜKSELİŞİ
Türkiye Odalar ve Bor­salar Bir­liği (TOBB) Kre­atif Endüstril­er Meclisi Başkan yardım­cısı, YEKON Yaratıcı Endüstril­er Kon­seyi Derneği Başkan yardım­cısı olan tasarım­cı; Kadın Gir­işim­ci­leri Derneği KAGİDER’in işbir­liğiyle düzen­le­nen “Türkiye’nin Kadın Gir­işim­ci­leri” yarış­masın­da, 2013 yılın­da “Gele­cek Vad­e­den Kadın Gir­işim­ci” dalın­da ikin­ci oldu. Ayrı­ca yatırım bankası Gold­man Sachs tarafın­dan destek­le­nen, Har­vard Uni­ver­si­ty ve The Whar­ton School of the Uni­ver­si­ty of Penn­syl­va­nia tarafın­dan yürütülen “10.000 Kadın Gir­işim­ci” pro­jesinde, dünyadan seçilen 10.000 gir­işim­ci kadın­dan biri oldu. Bu pro­je için seçilen tek Türk kadın gir­işim­ci olmak­tan onur duy­duğunu dile getiren Güvenç; gös­ter­diği karar­lılığın, sek­törü olmayan bir alana girmesinin, bu konu­da hacim yarat­ma çabasının ve kriz anın­da fark­lılık yaratarak iş hac­mi ve yeni fikir­ler­le kriz­den çık­a­bilme yeteneğinin genç gir­işim­ci kadın­lara örnek mod­el oluş­tur­duğunu belirt­ti. 2014 yılın­da The Whar­ton School of the Uni­ver­si­ty of Penn­syl­va­nia bünyesin­de­ki Joseph H. Laud­er Institute’da gir­işim­ci­lik der­sinde oku­tu­lan “Women Entre­pre­neurs: Inspir­ing Sto­ries From Emerg­ing Economies and Devel­op­ing Coun­tries” (Kadın Gir­işim­cil­er: Yük­se­len ve Gelişmek­te Olan Ekonomil­er­den İlh­am Veren Hikayel­er) kitabın­da başarı hikayesi yayın­lanan 24 kadın arasın­da yer aldı. Bu kitabın ken­di ayak­ları üzerinde duran, fark yaratan ve işi­ni büyütme başarısı gösteren 24 gir­işim­ci kadını “case study” olarak incelediği­ni belirte­lim.

Markanın 2011’deki İst­anb­ul Fash­ion Week defile­si dfe kon­sep­tiyle dikkat­leri üzer­ine çek­ti. Üçleme kur­gusu ile sunulan defilede “tal­ih­leri ile tar­i­hi değiştiren kadın­lar” tem­sil edil­di. NEJ kadın­ları­na podyum­da sine­ma sanatçısı Ahu Türkpençe hay­at ver­di. Tasarım­cı, “Para­lel Hay­at­lar” ismi­ni verdiği İlkb­ah­ar- Yaz 2012 kolek­siy­onun­da ise deney­sel boyut­lar, simetrik ve mimari yak­laşım­lar, dönüşüp değişerek gelişen for­m­da­ki kat­man­lar üzer­ine yoğun­laştı. 

Türk kadın girişimci olmaktan onur duyduğunu dile getiren Güvenç; gösterdiği kararlılığın, sektörü olmayan bir alana girmesinin, bu konuda hacim yaratma çabasının ve kriz anında farklılık yaratarak iş hacmi ve yeni fikirlerle krizden çıkabilme yeteneğinin genç girişimci kadınlara örnek model oluşturduğunu belirtti. 

DÜNYAYA AÇILMA ZAMANI
Dünyanın fark­lı kültür­leri ve toplu­luk­larını sanat ve moda aracılığı ile bir araya getirmeyi amaçlayan Unit­ed Cultures’ın (Bir­leşmiş Kültür­ler) düzen­lediği, ulus­lararası plat­for­m­da yaratıcılığı ve işbir­liğini­ni teşvik eden “Hope Cou­ture” moda orga­ni­za­sy­onun­da da yer alan Güvenç, Hol­lan­da ve Fransa’da gerçek­leşen etkin­lik­te Türkiye’yi tem­sil etti.

Doğaya saygılı bir mimar titi­zliğinde çalışarak organik şekiller­den esin­le­nen siluetler yaratan tasarım­cı, Coterie New York, Who’s Next Paris, Berlin Pre­mi­um, Kuveyt Hala Turkey, Tokyo We are Ready, IIF Tokyo gibi moda orga­ni­za­sy­on­ların­da kolek­siy­on­larını sergile­di. Devlet destek­li ilk ve tek markalaş­ma pro­gramı “TURQUALITY” pro­jesinde “Yetk­ilendirilmiş Tasarım Danış­manı” olan Güvenç, 2013 Dünya Kültür Expo kap­samın­da düzen­lediği defi­leyle de ülkem­izi tem­sil etti. Ener­ji, ekono­mi ve iletişimin gün­cel konu­larının gün­deme geldiği; “İns­anl­ık Ner­eye Gidiy­or?” başlığı altın­da gerçek­leşen zir­venin açılış galasın­da NEJ kolek­siy­onu sergilen­di. Tem­iz çizgiler ve min­i­mal detay­ların odak nok­tasın­da olduğu “Denge” adlı kolek­siy­on, kültürümüzü yan­sı­tan renk ve form­lar ile günümüz trend­leri­ni yorum­luy­or­du. 

Tasarımcı, “Sadou” adını taşıyan NEJ 2015 ilkbahar- yaz koleksiyonu için Japonların 400 yıllık çay töreni geleneğinden ilham aldı. Organik kumaşlar çaya batırılarak boyanan kumaşların kullanılmış olmasıydı. 

KÜLTÜREL BİR KEŞİF: “SADOU” DEFİLESİ
Tasarım­ci , “Sadou” adını taşıyan NEJ 2015 ilk­ba­har-yaz kolek­siy­onu için Japon­ların 400
yıl­lık çay töreni geleneğin­den ilham aldı. Organik kumaşlar çaya batırılarak boy­anan kumaşların kul­lanılmış olmasıy­dı. Çayın ren­klendirdiği hare­li kumaşlar ilgi çeki­ciy­di. Sakin bir renk skalası bulu­nan kolek­siyon­da, Organik keten, ipek ve pamuk­lu kumaşların has­sas şifon­la bir­leştiği parçalar yalın ve giy­ilebilir­di. Tasarım­cı, bu kolek­siy­on­ları ile olgun, huzurlu ve sakin bir NEJ kadını yarat­tığını ifade etti. 

Nej kadınlarına podyumda sinema sanatçısı Ahu Türkpençe hayat verdi. Tasarımcı, “Paralel Hayatlar” ismini verdiği İlkbahar- Yaz 2012 koleksiyonunda ise deneysel boyutlar, simetrik ve mimari yaklaşımlar, dönüşüp değişerek gelişen formdaki katmanlar üzerine yoğunlaştı. 

SON OLARAK…
Tasarım­larının gerisin­de­ki ana felse­fenin doğa­da var olanı, insana fay­dalı olanı arayıp bul­mak ve bunu ürün­lere taşı­mak olduğunu söyleyen tasarım­cı, daha yeşil bir dünya ve daha iyi bir gele­cek için çalış­maya devam ederken; çevre dos­tu ve sürdürülebilir yak­laşım­lara önem veren tasarım­cılara moda dünyasın­da ne kadar çok ihtiyaç duyul­duğunu hatır­latıy­or. Bu bil­incin moda sek­töründe ve hay­atın her alanın­da giderek art­masını diliy­oruz!